|
Profesor Emilian Czyrniański
Emilian Czyrniański - urodzony 20-go stycznia 1824 roku na Łemkowszczyźnie we wsi Florynka. Jego ojciec był proboszczem we Florynce, pełniąc jednocześnie funkcje muszyńskiego inspektora szkolnego oraz radcy Konsystorza Przemyskiego do spraw szkolnych.
Po ukończeniu szkoły normalnej, gimnazjum oraz dwuletniej szkoły przy greckokatolickim Instytucie Teologicznym w Przemyślu, w 1844 roku wstąpił na wydział teologiczny Uniwersytetu Lwowskiego. Ciężka choroba na którą zapadł po dwóch miesiącach pobytu we Lwowie, zmusiła go do przerwania nauki, jednak do Lwowa wrócił w 1846 roku ale tym razem rozpoczynając naukę w niemieckojęzycznej Akademii Technicznej. Już po roku zajęć został asystentem profesora chemii oraz został zaproszony do udziału w pracach Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarczego. Po przedłużeniu mu asystentury wyjechał w ślad za swoim profesorem kontynuować badania w laboratorium uniwersytetu w Pradze.
W 1851 roku przyjechał do Krakowa, przyjmując tytuł profesora nadzwyczajnego oraz obejmując katedrę chemii ogólnej. Początkowy okres był bardzo trudny dla jednego z najmłodszych profesorów uniwersytetu w Krakowie, prowadził własną walkę z zaborcą austriackim, nie używając wbrew zaleceniom języka niemieckiego podczas zajęć. Jego postawa skończyła się tylko naganą ale był już o krok od dymisji. Konsekwencją jego uporu była nominacja na stanowisko profesora zwyczajnego dopiero w 1859 roku.
Stawał się osobą coraz bardziej szanowaną i popularną w środowiskach krakowskich naukowców. Odnosił coraz większe sukcesy, rozpoczynając swoje prace w dwóch pokojach wydziału chemii by na początku lat 70-tych XIX-go wieku przenieść się do nowoczesnych budynków przy Plantach w Krakowie, tworząc nowoczesne laboratorium, w którym mógł przeprowadzać najbardziej skomplikowane doświadczenia.
Trwające zbyt długo problemy ze stworzeniem laboratorium oraz wypadek jakiemu uległ w trakcie przeprowadzania jednego z doświadczeń (gazy uszkodziły mu oko powodując podwójne widzenie), spowodowały, że na gruncie chemii organicznej nie osiągnął znaczących sukcesów naukowych ale przeprowadził np. kilka bardzo ważnych analiz wód mineralnych, notabne w większości z terenu Łemkowszczyzny. Spore sukcesy odnosił w zakresie chemii teoretycznej, w zakresie dydaktyki (był autorem podręcznika do chemii organicznej) oraz w zakresie wprowadzania polskiej terminologii w chemi.
Był członkiem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Akademii Umiejętności, Towarzystwa Rolniczego, był również biegłym sądowym dla Galicji Zachodniej z zakresu chemii.
W latach 1874-1875, ten Łemko pochodzący z Florynki, pełnił zaszczytne obowiązki Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego
Zmarł na atak serca 14 V 1888 roku. Pogrzeb Czyrniańskiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie zgromadził tłumy mieszkańców Krakowa
Artykuł powstał na podstawie tekstu A.A Zięby zawartego w publikacji "Łemkowie i Łemkoznawstwo wydanej przez Polską Akademię Umiejętności w Krakowie
Wszystkie uwagi kierować proszę na adres bartek@beskid-niski.pl
beskid-niski.pl na Facebooku
|
|