|
|
|
/ Obiekty / Krempna - dawna cerkiew greckokatolicka
|
 |
| |
Krempna - dawna cerkiew greckokatolicka
Krempna
Dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem śś Kosmy i Damiana (obecnie kościół katolicki pod wezwaniem świętego Maksymiliana Kolbego)
Jak dotychczas nie udało się ustalić dokładnej daty budowy cerkwi w Krempnej. Wzniesiono ją najprawdopodobniej w 1778 roku (taka data widnieje na nadprożu przedsionka) wykorzystując materiały pochodzące z poprzedniej cerkwi aczkolwiek uznaje sie też rok 1782 w którym poświęcono cerkiew za datę jej budowy. Taka data powstania światyni pochodzi z zachowanej drewnianej tablicy fundacyjnej oraz taką datę podają szematyzmy z 1898 i 1936 roku (najprawdopodobniejszym scenariuszem jest rozpoczęcie budowy w 1778 roku z wykorzystaniem materiałów z poprzedniej świątyni a jej zakończenie i poświęcenie w 1782 roku - co potwierdza wspominana wcześniej tablica fundacyjna).
Również przez niektóre źródła za datę powstania uważa sie rok 1783 - taka data widnieje na zamku w drzwiach babińca a także mówi się o wcześniejszych datach z zaznaczeniem że w latach 1778-1782 przeprowadzono kapitalny remont.
Pierwszy poważny remont przeprowadzono w połowie XIX wieku a mianowicie w 1843 roku - okratowano wtedy między innymi wszystkie okna, następnie w 1893 roku przeprowadzono remont kapitalny pokrywając między innymi dach cerkwi blachą. Mimo spalenia prawie całej wsi podczas I-szej wojny światowej cerkiew przetrwała w stanie nienaruszonym. W 1930 roku wymieniono tylko blachę na dachu. W 1971 przeprowadzono kolejny remont kapitalny..
Wysiedlenia z Krempnej uniknęły tylko cztery rodziny oraz unicki ksiądz Jan Wysoczański. Po 1947 roku odprawiał on w cerkwi nabożeństwa dla Polaków, którzy zasiedlali Krempną oraz mieszkańców Huty Krempskiej. W 1956 roku rozpoczęły się powroty Łemków do rodzinnej Krempnej i ksiądz Wysoczański za zgodą władz rozpoczął odprawianie mszy unickich jednocześnie odmawiając posługi w obrządku rzymskokatolickim. W 1957 roku Ordynariusz przemyski utworzył z cerkwi w Krempnej filię parafii w Desznicy i polecił księdzu Alfredowi Mastejowi przejąć opiekę nad Krempną i Kotanią.
Między oboma duszpasterzami dochodziło do nieporozumień co było na rękę władzom powiatowym. Pod pretekstem złego stanu technicznego w 1962 roku cerkiew zamknięto. W 1967 roku ks. Stanisław Karabin z Desznicy apelował w Kurii Biskupiej, że cerkiew niszczeje, jest zalewana przez nieszczelny dach; jednak władzom nie spieszyło sie z remontem a tym bardziej ze wznowieniem regularnych mszy w jednym bądź drugim obrządku.
Z inicjatywy ks. Karabina i przy pomocy kilku mieszkańców Krempnej wybudowano w pobliżu cerkwi kaplicę polową co spotkało się z niezadowoleniem władz i karami administracyjnymi.
Wkrótce pojawiły sie plany przeniesienia cerkwi do skansenu w Sanoku jednak udało się ten zamiar udaremnić.
W 1969 roku ks. biskup Ignacy Tokarczuk ustanowił w Krempnej samodzielną parafię, którą 7 lipca tego roku objął ks. Kazimierz Piotrowski. On to rozpoczął ponowne starania o otwarcie cerkwi i rozpoczęcie remontu - bez skutku, na dodatek Wydział d/s. Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie nie zatwierdził nominacji księdza Piotrowskiego na proboszcza. Mimo problemów jakie sprawiały władze ze znalezieniem chociażby kwatery ks. Piotrowski nadal starał się wykonywać swoje obowiązki. Mimo różnicy wyznań znalazł w końcu kwaterę u jednego z łemkowskich gospodarzy.
W grudniu 1970 roku delegacja mieszkańców, która udała się do Powiatowej Rady Narodowej w Jaśle w końcu uzyskała obietnicę rychłego udostępnienia świątyni. Wkrótce rozpoczęto starania o zgodę na remont świątyni i już 25.12.1971 udało się odprawić pierwszą mszę... prace remontowe zakończono w czerwcu 1972 roku.
Cerkiew w Krempnej to budowla orientowana, o konstrukcji zrębowej, trójdzielna (nawa, prezbiterium i babiniec) z zakrystią przy prezbiterium. Konstrukcja wieży, słupowo-ramowa z izbicą, o ścianach pochyłych. Słupy wieży obejmują babiniec. Wokół zachata.
Nad nawą i i prezbiterium kopuły namiotowe, dwukrotnie łamane, kryte blachą.
W przedsionku cerkwi po stronie południowej stoi feretron z figurą Matki Boskiej (feretron - rzeźba noszona na drążkach podczas uroczystości religijnych). Wśród miejscowych grekokatolików rzeźba otoczona jest czcią i uważana jest za cudowną.
Wewnątrz kompletny ikonostas malowany w latach 1835-1836 przez Krasuckiego, malarza pochodzącego z Przemyśla.
Carskie wrota - ażurowe ze sceną Zwiastowania i postaciami czterech Ewangelistów. Nad carskimi wrotami scena Ostatniej Wieczerzy. Nad obrazem Ostatniej Wieczerzy, w następnej kondygnacji ikonostasu Chrystus na tronie - Pantokrator; a po bokach ikony z postaciami apostołów.
W zwieńczeniu namalowany jest krzyż a po bokach są trzy ikony w ramach przedstawiające Proroków.
Na ścianie nawy od strony południowej (po prawej stronie od wejścia) znajduje się bardzo cenny fragment starego ikonostasu z cerkwi w Krempnej. Datuje sie jego powstanie na rok 1664 i jest to rząd Deesis z Chrystusem Pantokratorem w otoczeniu Matki Bożej i Jana Chrzciciela. Po bokach wizerunki 12 apostołów.
Jednak w świątyni zachowały się dwie, jeszcze starsze ikony; jedna z nich przedstawia świętego Mikołaja, biskupa Miry a druga to ikona Opieki Bogurodzicy. Obie pochodzą najprawdopodobniej z XVI wieku.
Nad drzwiami wejściowymi cerkwi w Krempnej do czasów II-giej wojny światowej znajdowała sie tablica z drzewa lipowego o wymiarach 121,5 cm x 22,5 cm. Była to tablica erekcyjna cerkwi. Tablica ta zginęła podczas wojny. Po wojnie, tablicę tę na strych odnalazł mieszkaniec Krempnej, nieżyjący juz Bronisław Maciejczyk i ja przechował. Następnie przekazano ją do odnowienia Pracowni Konserwacji Zabytków w Lublinie. Pokwitowanie przekazania odnalazł w archiwum parafialnym ks. Zdzisław Drozd. Po długich poszukiwaniach odnalazł on zagubioną tablicę w Sanoku początkiem lat 90-tych.
Obecnie znajduje sie ona nad drzwiami wejściowymi do nawy tej świątyni.
Na podstawie treści tej tablicy dowiadujemy się, że obiekt ten został odnowiony staraniem księdza Michała Turowskiego przy dopomożeniu łaskawym Jaśnie Oświeconego Księcia Imci Karola Radziwiłła, ówczesnego wojewody wileńskiego, który najprawdopodobniej nigdy w Krempnej nie był.
Bardzo dziękuję Panu Janowi Pawlusiowi za udostępnienie materiałów związanych z cerkwią w Krempnej
Liczba zdjęć: 14  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|  | Krempna |
|
|
Aktualizacja: 2005-12-17
beskid-niski.pl na Facebooku
|
|
 |
1
Nie ma jeszcze żadnych komentarzy.
|
