|
|
|
/ Obiekty / Blechnarka - cerkiew p.w. śś Kosmy i Damiana
|
 |
| |
Blechnarka - cerkiew p.w. śś Kosmy i Damiana
 Blechnarka - cerkiew prawosławna pod wezwaniem śś. Kosmy i Damiana. Pierwotnie służyła wiernym jako cerkiew greckokatolicka (filia parafii w Wysowej), w latach 1947-1958 w cerkwi nie odprawiano nabożeństw a na powrót do kultu została przywrócona w 1958 przez powracających z wysiedlenia mieszkańców - od tego czasu do dnia dzisiejszego służy wyznawcom prawosławia
Cerkiew znajduje się w centrum wsi (po prawej stronie idąc z Wysowej). Ukryta pośród gęstych drzew, w lecie może pozostać niezauważona, gdyż spośród gęstych liści wystają tylko cerkiewne banie.
Cerkiew murowana, wybudowana została w 1801 roku z kamienia rzecznego . Powstała najprawdopodobniej na miejscu poprzedniej, drewnianej cerkwi o nieznanej dacie budowy, która była cerkwią filialną parafii w Wysowej. W okresie budowy cerkwi, proboszczem Wysowej był Jakub Sembratowicz.
Budując ją wykorzystano koncepcję okazałego kościoła wiejskiego - Landspharrkirche. Mimo, że koncepcja budowy taniego kościoła została wymyślona (prawdopodobnie przez austriackich architektów Johanna Lucasa von Hildebrandta i Franza Pilgrama) dla kościoła rzymskokatolickiego to dość szybko został ten projekt zaadoptowany dla potrzeby unitów. Dobroczynna polityka Habsburgów spowodowała  rozpoczęcie budowy tego typu świątyń na terenie Górnych Węgier oraz Galicji. Skorzystali na tym unici, którzy nie dość, że zyskali na zrównaniu w prawach katolikami obrządku łacińskiego to jeszcze uzyskali środki na budowę okazałych, wiejskich cerkwi. Ten proces rozpoczęły reformy Marii Teresy, jednak budowanie świątyń murowanych na szerszą skalę rozpoczęło się za panowania Józefa II, który pozyskał fundusze min. z dóbr skasowanych klasztorów. Projekt takiej typowej cerkwi - dziś potocznie zwanej "józefińską" - zaprojektowany został najprawdopodobniej przez czeskiego architekta Józefa Wandruszkę.
Cerkiew w Blechnarce jest świątynią orientowaną, trójdzielną z półkoliście zwieńczonym prezbiterium oraz z nadbudowaną nad fasadą i połączoną z dachem nawy - wieżą, pod którą jest babiniec. Nawa i prezbiterium przykrywa dach o konstrukcji kalenicowej. Nad nawą, prezbiterium i wieżą, znajdują się trzy, prawie identyczne wieżyczki, zwieńczone pozornymi latarniami oraz baniami z metalowymi krzyżami. Dach przykryty jest blachą (ostatni remont poszycia w 2005 roku) w kolorze brązowym.
W ścianie nawy - po obu stronach po dwa podłóżne okna, zwieńczone łukiem, analogicznie po jednym oknie w prezbiterium. Malutkie okienka w każdej ścianie wieży.
Przedsionek zamykany kratą ufundowaną przez mieszkańców w 2003 roku. W wieży jeden dzwon.
Wewnątrz cerkwi kompletny ikonostas z 1865 roku. Z tyłu ikonostasu na tablicy fundacyjnej są z nazwiska Wysyl Pawlikowski oraz Atanazy Wańko, którzy byli prawdopodobnie twórcami ikonostasu - ikony malował Pawlikowski. Fundatorem ikonostasu był najprawdopodobniej Salamon Prychodnyk z Wysowej. Ikonostas wyremontowano wkrótce po powrocie mieszkańców z wysiedleń - w 1960 roku
Po lewej stronie nawy głównej, obraz "Sąd ostateczny", po prawej stronie "Wskrzeszenie Łazarza". Na suficie polichromia w poprzeczne pasy o motywach geometrycznych.
Przy ławkach stojących w nawie głównej, stoją okolicznościowe chorągwie - kilka z nich zostało przechowanych przez mieszkańców w okresie wysiedleń. Niestety większość z nich jest w fatalnym stanie i ich renowacja jest jedną z najpilniejszych potrzeb cerkwi w Blechnarce.
W prezbiterium (niedostępnym dla wiernych) znajduje się ołtarz, który pokryty jest rzadko spotykanymi malowidłami iluzjonistycznymi, które do złudzenia przypominają trójwymiarowe detale architektoniczne. Na ścianach prezbiterium  przedstawiająca w pełnych postaciach czterech ewangelistów - Św. Łukasz z bykiem, Św. Mateusz z aniołem, Św. Jan z orłem oraz Św. Marek z lwem. Na suficie przedstawiony został w postaci gołębicy Duch święty.
W przedsionku na okrągłym "tondo" (obraz bądź płaskorzeźba w kształcie koła) przedstawienie wygnania Adama i Ewy z raju a także na suficie polichromia przedstawiająca anioły. Wejście do nawy głównej przykrywa strop chóru na którym przedstawiono fresk króla Dawida grającego na harfie.
Po wysiedleniu mieszkańców Blechnarki w 1947 roku, przez kilka lat służyła przybyłym do wsi góralom z Podhala jako stajnia dla owiec. W 1958 przejęli ją pod opiekę wracający z wygnania mieszkańcy, którzy stopniowo zaczynali remontować świątynię - przez te 10 lat "gospodarzenia" górali - świątynia była bardzo zdewastowana - palenie w niej ognisk było naturalną praktyką. Gruntowny remont  przeprowadzono w latach 1982-1984 a konserwację polichromi wykonano w latach 1985-1986. Kolejny duży remont wykonano w latach 1995-1996. W 2000 roku wierni wymienili podłogę oraz ławki, w 2005 roku wymieniono poszycie dachu a wkrótce rozpocznie się remont elewacji, który pozbawi cerkiew nienaturalnego, malinowego koloru - zostanie pomalowana na biało.
Remont dachu był szczególnie trudny, gdyż poddasze cerkwi w Blechnarce jest schronieniem kolonii jednego z najrzadszych w Europie nietoperzy - podkowca małego. Przy wymianie poszycia czynny udział brali członkowie Polskigo Towarzystwa Przyjaciół Przyrody "Pro Natura", których wskazówki i doświadczenie pozwoliły przeprowadzić remont bez naruszenia stanowisk nietoperzy. Ich obecność jest szczególnie widoczna w przedsionku, który często jest zanieczyszczony przez nietoperze.
Cerkiew otoczona niskim, kamiennym murem a na teren cerkwi wchodzi się przez murowaną bramkę nakrytą namiotowym dachem pokrytym blachą - zwieńczoną ażurowym krzyżem. Teren przy bramce wyłożony kamiennymi płytami. Na przycerkiewnym terenie znajduje się krzyż z lastryko ufundowany przez przebywającą w USA Julię Dziubin upamiętniający 1000-lecie chrztu Rusi ufundowany oraz tablica upamiętniająca masowe wysiedlenia w ramach Akcji "Wisła"
Święto parafialne - śś Kosmy i Damiana - 14 listopada.
Liczba zdjęć: 29  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|  | Blechnarka |
|
|
Aktualizacja: 2007-11-06
beskid-niski.pl na Facebooku
|
|
 |
651
Nie ma jeszcze żadnych komentarzy.
|
