Beskid Niski - kompendium wiedzy o Beskidzie Niskim; górach,ludziach,historii i architekturze

Góry

•	Turystyka piesza

•	Mapa wydawnictwa PTR Kartografia na podkładzie map WIG

•	Mapa wydawnictwa Compass. Wydanie III z 2005 roku.

Łemkowie i Łemkowszczyzna

•

Łemkowie

Obiekty i miejscowości

•	Miejscowości

•	Cmentarze wojenne

•	Cerkwie i kościoły

•	Tabela obiektów

Przyroda

•

Przyroda

Noclegi

•

Noclegi

•	Jak znaleźć nocleg?

•	Dodaj ofertę

Galerie zdjęć

•	Najlepsze zdjęcia

•	Panoramy sferyczne

•	Galerie tematyczne

•	Zdjęcia archiwalne

Informacje praktyczne

•	Przejścia graniczne

•	Komunikacja

•

Pogoda

Sport

•

Rower

•	Sporty zimowe

Portal beskid-niski.pl

•	Wyniki zakończonego konkursu

•	Księga gości

•	Subskrypcja

•

Linki

•	Mapa portalu

/ Miejscowości / Małastów (opis + foto)

wstecz >

Zabytki

•	Cmentarz nr 65 Małastów

Noclegi

•	Magura Małastowska-Schronisko PTTK

•	Małastów - "Przystanek Magura"

Turystyka

Wyciągi narciarskie

•	Wyciąg narciarski-Magura Małastowska

•	Wyciąg Narciarski-Małastów

Małastów (opis + foto)

Region:

Pasmo Magurskie

Małastów (Małastiw, Mawastiw)

, niewielka wieś położona urokliwie u podnóża Magury Małastowskiej (813 m), 12 kilometrów od Gorlic, w kierunku polsko-słowackiego przejścia Konieczna-Becherov.

Pochodzenie nazwy wsi nie jest jasne. Jedni wywodzą ją od jakiegoś mitycznego Małasta, inni z języka ukraińskiego gdzie "mało stij" znaczy idź dalej.
Wieś lokowana w 1440 roku na prawie magdeburskim, a w 1557 na wołoskim. Obecnie 40 domów, przed wojną 109.
W 1785 roku w Małastowie mieszkało 310 grekokatolików i 13 Żydów. W 1885- 399 grekokatolików, a w 1936- 478. Parafia w Małastowie obejmowała też Pętną, Ropicę Ruską (obecnie Górna) i Dragaszów. W połowie lat 30-tych mieszkało tam w sumie 1946 grekokatolików, 61 rzymskich katolików i 32 Żydów. Według spisu z 1787 roku w Małastowie mieszkały następujące rodziny: Adamyk, Babiak, Biegoń, Banyćkyj, Bajus, Byskup, Choma, Ciciło, Dzyban, Gebus, Hryczka, Hrywna, Kirtak, Kłapacz, Kowal, Kyrpan, Maciejowski, Rewak, Rusynko, Szopa, Szutowycz, Tanycz, Tyraj, Żełem
W Małastowie jeszcze przed I wojną światową znaczące były (jak na tą część Łemkowszczyzny) wpływy ukraińskie. Wieś nie poparła powołanej w 1918 roku tzw. Republiki Gładyszowskiej, której sympatycy chcieli włączyć Łemkowszczyznę do Rosji. W okresie międzywojennym ukraińska świadomość narodowa umocniła się. W sprawozdaniu Towarzystwa "Proświta" za 1932 rok Małastów, obok Pętnej, Ropicy Ruskiej i Gładyszowa został zaliczony do wsi o największych wpływach ukraiński w powiecie gorlickim. Wieś opowiedziała się też przeciwko wprowadzeniu w latach 30-tych do szkół na Łemkowszczyźnie nauczania łemkowskiego zamiast literackiego ukraińskiego. Znaczny wpływ na to mieli księża, którzy szerzyli we wsi idee narodowe. Na przykład ks. Julian Płeszkewycz, proboszcz Małastowa, przez władze uważany był za lidera ruchu ukraińskiego w powiecie gorlickim. W 1929 roku założył w organizację "Budowa Ukrainy", która opiekowała się Łemkami uczącymi się w ukraińskich szkołach średnich.

Po wojnie w okolicach Małastowa operowały oddziały UPA z sotni "Brodycza", które przeszły na ten teren z Bieszczad latem 1946 roku. W okolicach wsi upowcy zbudowali kilkanaście schowków z jedzeniem i amunicją.
Mieszkańców wsi (około 300 osób) wysiedlono od 11 do 15 czerwca 1947 roku w ramach "Akcji Wisła". Małastowian nie ominął obóz w Jaworznie. Pochodzący z tej wsi 15-letni Michał Ciciło był najmłodszym więźniem obozu.
Powroty zaczęły się na przełomie lat 50/60. Udało się wrócić kilkunastu rodzinom, które musiały odkupić swoje gospodarstwa od osadników. W 1978 roku w Pętnej i Małastowie mieszkało 25 rodzin greckokatolickich, w Ropicy 14. Te trzy wsie utworzyły parafię greckokatolicką. Nabożeństwa w cerkwi w Pętnej są odprawiane od 1968 roku. Obecnie stosunki pomiędzy obu wyznaniami są dobre. Jednak jeszcze w latach siedemdziesiątych ówczesny rzymskokatolicki ksiądz z Małastowa nie zezwalał np. na chrzest dzieci w cerkwi w Pętnej. Dlatego chrzczono je w Małastowie w domach rodziców.

We wsi stoi, utrzymana w stylu naśladującym klasycystyczne kościoły rzymskokatolickie, murowana cerkiew z 1805 roku.
Ikononstas został zniszczony po wysiedleniu. Zachowały się jednak jego boczne fragmenty, m.in. ikona Pantokratora. Na suficie XIX-wieczna polichromia Zmartwychwstanie, na ścianach polichromie świętych, m.in. św. Olgi i Włodzimierza Chrzciciela Rusi. Na tyłach cerkwi 4 krzyże nagrobne księży greckokatolickich. Dwie przepiękne rzeźby: Matki Bożej i jedyna w okolicy rzeźba św. Józefa z Dzieciątkiem.
Na starym cmentarzu łemkowskim warto obejrzeć płaskorzeźbę Matki Bożej Bolesnej z mieczem w sercu. Można do niego dojść idąc od strony Gorlic (50 metrów za cerkwią trzeba skręcić w prawo i przejść ok. 200 metrów). We wsi zachowało się też kilka przydrożnych figur i krzyży. Najciekawsza jest stojąca na początku wsi (od strony Gorlic) rzeźba Matki Bożej z dzieciątkiem.

W Małastowie znajdują się dwa cmentarze wojenne projektu Hansa Mayra. Cmentarz wojenny nr 65 i cmentarz nr 66

Przez wieś przepływa 9 kilometrowy potok Małastówka, który swój początek bierze w Banicy. Jeszcze w latach siedemdziesiątych słynął z pstrągów, które teraz należą do rzadkości. Za to małastowskie lasy są nadal pełne grzybów a w szczególności rydzy.

Ostatnie lata przyniosły w Małastowie sporo zmian. Wyremontowano drogę Gorlice-Konieczna, uruchomiono dwa małe wyciągi narciarskie a coraz większą popularnością cieszy się stacja narciarska na zboczach Magury Małastowskiej. We wsi sklep i miniaturowa knajpa w stylu "geesowskim".

Jak trafić do Małastowa ??

Samochodem
Małastów jest położony przy głównej drodze Gorlice-Becherov, więc dojazd tą dobrą drogą jest bardzo dobry

Pieszo i rowerem
Przez wieś nie są wyznaczone żadne znakowane szlaki turystyczne, jednak nie znaczy to, że nie ma ich w pobliżu
Pieszo
-grzbietem Magury Małastowskiej oraz Ostrego Działu, nad Małastowem, wyznaczony jest niebieski szlak Bartne-Gorlice, od którego odchodzi kilka ścieżek do Małastowa,
Rowerem
Idealnym sposobem na dotarcie do Małastowa jest Rower, można tutaj dotrzeć:
-mało uczęszczaną, atrakcyjną drogą, z Bartnego przez Bodaki oraz
-równie atrakcyjną drogąz Banicy przez Pętną
-zwolennikom mocnych wrażeń polecam zjazd szosą z Magury Małastowskiej