|
|
 |
| |
Maziarstwo na Łemkowszczyźnie
Od głębokich lasów,
Od rusińskiej strony
Zjechał do wsi naszej
Naród osmolony.
Jasne mają oczy,
Poczerniałe twarze,
Jadą przez wieś, jadą
Łosiańscy maziarze.
Jadą przez wieś, jadą
Te wesołe pany,
Nucą: "Mamy smarowidło,
maź wyborną mamy!
Komu trzeba mazi,
Niech z domu wyłazi!
Smaruj, smaruj wóz sąsiedzie,
Kto smaruje, ten też jedzie -
Mazi, mazi, mazi!"
Jan Kasprowicz
 Na Łemkowszczyźnie XIX i XX wieku maziarstwo nierozerwalnie związane było z wsią Łosie. Początkowo łosianie zajmowali się sprzedażą produkowanej przez siebie mazi, której używano do smarowania drewnianych osi wozów. Pod koniec XIX. wieku wraz z rozwojem przemysłu naftowego zaprzestali wytwarzania mazi i zajęli się obwoźną sprzedażą smarów i innych produktów naftowych. W ciągu I. połowy XX. wieku znacząco rozwinęło się maziarstwo. Pod koniec okresu międzywojennego trudniła się nim większość mężczyzn mieszkających we wsi.
Młodzi mieszkańcy, niekiedy kilkunastoletni chłopcy, przygotowywali się do zawodu maziarza w ten sposób, że jeździli w charakterze pomocników, odbywając praktykę pod kierunkiem doświadczonych handlarzy - najczęściej ojców lub braci, rzadziej obcych. Po dwóch lub trzech latach praktyki młodzi próbowali samodzielnego handlu. W rodzinach zamożniejszych niezbędny sprzęt maziarski - konie i wóz - sprawiali młodemu maziarzowi rodzice.
Biedniejsi kupowali sprzęt do spółki i handlowali razem, dzieląc się uzyskanymi dochodami. Po paru latach wspólnicy uniezależniali się od siebie. W okresie międzywojennym, gdy wieś liczyła 280 gospodarstw, handlem zajmowało się aż 670 mężczyzn.
Przed pierwszą wojną światową maziarze nie tylko sprzedawali swoje wyroby w najbliższej okolicy lecz wyjeżdżali z towarem na terytoria dzisiejszej Słowacji, Węgier, Czech, Litwy, Łotwy, Ukrainy, Austrii, Chorwacji.
Sprzedaż w najbliższej okolicy odbywała się najczęściej na piechotę. Wędrowny maziarz (z reguły ten uboższy lub rozpoczynający zawód) na plecach nosił specjalnie skonstruowane krosna ważące do 25 kg a produkt odmierzano miarką o pojemności 1/16 litra. Dalsze eskapady wymagały już wykorzystania dwukołowej kolasy ciągniętej przez jedną bądź dwie osoby a najdalsze wyprawy z mazią odbywano w specjalnych maziarskich wozach zwanych sekerami - nakrytych plandeką rozpiętą na kabłąkach, zaprzężonymi w parę mocnych koni.
Wyrób mazi i dziegciu przebiegał podobnie, jednak maź była ostatnim produktem destylacji (by uzyskać dziegieć, proces destylacji przerywano)
Proces destylacji zachodził w tzw. mieleszach, były to wykopane w ziemi doły o głębokości do 1 metra, które wewnątrz oblepiano gliną. Z samego dna, wyprowadzona była rurka, która odprowadzała produkty destylacji na zewnątrz. Tak przygotowany mielesz, wypełniano wyleżakowanym, oczyszczonym z ziemi i wysuszonym drzewem, porąbanym na szczapki zwanym karpiną. Te szczapy układano w stos, który tworzył kopiec aż do półtora metra nad powierzchnię ziemi. Tak przygotowany kopiec uszczelniano gliną, która miała zapobiec wydostaniu się ognia na zewnątrz. Tak przygotowany kopiec, podpalano wewnątrz, drzewo tliło się kilkanaście godzin bez dostępu powietrza
Przez wspomnianą wcześniej rurkę, po kilku godzinach zaczęły spływać pierwsze produkty destylacji drewna. Jako pierwsza pojawiała się terpentyna, później dziegieć a na końcu najcięższa maź. Z jednego mielesza o powierzchni 2 m3 otrzymywano 6 litrów mazi.
Nie był to jednak jedyny sposób na otrzymanie mazi. W okresie wojennym w Łosiu i okolicy prowadzono wytop w tzw. maziarkach. Były to zakopane w ziemi, żelazne beczki o pojemności 100 - 200 litrów, w których destylacji podlegały smolne drzazgi zalane wodą. Z beczki wyprowadzona była rurka, która biegnąc poprzez nurt potoku schładzała maź, która zbierała się w osobnym naczyniu.
Następnym etapem działalności maziarzy z Łosia był handel olejami pochodzącymi z rafinerii ropy naftowej jak i z ropy pochodzącej z ręcznie kopanych studni. Tak uzyskany produkt poddawano obróbce, która była tajemnicą Łosian. Ropę naftową w celu uzyskania najlepszej jakości smarów mieszano w odpowiednich, utrzymywanych w tajemnicy proporcjach z wapnem, asfaltem, olejem a nawet kalafonią. Osiągnęli taki stopień perfekcji, że zbyt na swoje produkty mieli nie tylko u odbiorców indywidualnych ale także w zakładach przemysłowych.
Ostatni maziarz zaprzestał wykonywania zawodu w 1970 roku.
Wszystkie uwagi kierować proszę na adres bartek@beskid-niski.pl
beskid-niski.pl na Facebooku
|
|
 |
7908
| qgptogcrj (sljxkpo@outlook.com) - 2020-10-30 05:01:43 | | Beskid Niski - kompendium wiedzy o Beskidzie Niskim; górach,ludziach,historii i architekturze
[url=http://www.go4g4xngz2da4vlz0980u04581s10am8s.org/]uqgptogcrj[/url]
qgptogcrj http://www.go4g4xngz2da4vlz0980u04581s10am8s.org/
aqgptogcrj
| | | | BrianSig (dwkx55020@low.exiix.com) - 2019-04-09 19:26:21 | | Dianabol Kya Hai
Install and look after a security system that hooks up into a community police station or key monitoring organization. These home security systems alert police force in case of a rest-in. Setting up one of these simple solutions and managing the tracking assistance can help you save up to 5Percent on your own yearly insurance costs.
Deca Durabolin Effects On Kidneys
See a medical professional each year. This is generally recommended for all, but as you may age group it becomes even more crucial that you be within doctor's proper care at least one time each year. As being the entire body ages, there are stuff that will begin to happen that you may not be used to, and having your doctor look at your improvement is a great idea.
Masteron O Deca
Do not improve the excess your mind and body are feeling by viewing lots of Television. There exists too much random mayhem happening worldwide in a way that attempting to balance it within your opinions is nearly an impossibility. Turn the TV away and take a stroll. Listen to the seems of mother nature and strive to tune the mayhem near you.
Primobolan O Que Faz
| | | | TimothyNub (gefe54357@first.baburn.com) - 2017-11-15 13:54:38 | | Cheap Viagra Pills Online
Enable your youngsters find out how to care for uncommon household pets. Even when you live in a tiny room, you can look at frogs or put bugs. It can help your child to discover clinical information and facts. Furthermore, accountability is a vital lesson to train youngsters. It is possible to deal with this all and much more having a pet.
Viagra-Billig-Online
Will not set up a home whitening remedy without visiting the dental practitioner with an examination accomplished. You do not wish to use any of these remedies in case you have without treatment teeth cavities with your oral cavity. The same goes for chewing gum sickness. This stuff ought to be treated just before any therapy.
Levitra Generico Dr Simi
Go ahead and spend money on on your own, if you can afford to pay for it. Healing you to ultimately items you want such as a new footwear or some wonderful cool sunglasses can get your mind from nervousness. When you acquire facts you like, then it really helps to ignore stress and anxiety in general and simply exist.
Levitra Generic
| | | | RichardFag (pgcf88196@rng.marvsz.com) - 2017-04-06 23:11:04 | | fbihjxf
http://www.laprealpinagiorn.it/718-adidas-messi-16.1-pureagility.htm
http://www.lombardoeditore.it/vibram-rivenditori-italia-791.html
http://www.netfraternity.it/474-supra-scarpe-online-italia.asp
http://www.nokeys.it/419-puma-scarpe-da-calcio-junior.php
http://www.netfraternity.it/886-palladium-scarpe-outlet.asp
Scarpe Calcio Puma Online
Mbt Scarpe Lugano
Valentino Scarpe Estate 2017
Scarpe Da Calcetto Puma Bambino
Scarpe Da Calcio Con La Calzetta
| | | | CurtisMow (egvm83649@gmail.com) - 2016-12-08 19:05:05 | | dozbzjz
http://www.wj-tag.de/superstar-halo-blue-501.php
http://www.institut-lili.fr/032-nike-racer-flyknit-solde.htm
http://www.vakantieboerderijtedrenthe.nl/640-air-max-95-wit.php
http://www.kiosk-am-lechfall.de/619-nike-blazer-low-damen.html
http://www.fuschiasoaps.co.uk/air-max-nike-2015-684.html
Nike Presto High
Nike Free Baratas Madrid
Nike Huarache Kopen Den Haag
Nike Air Max Bleu Blanc Gris
Nike Air Jordan Rood
| | |
|
