|
|
 |
| |
Tradycje Wielkanocne na Łemkowszczyźnie
Pisanki
 Co roku na "Wełykdeń" czyli łemkowską Wielkanoc, kobiety wykonywały przepiękne pisanki. Na Łemkowszczyźnie wykonywane one były technika woskową. Za pomocą ostro zakończonego patyczka, nanoszono na oczyszczoną skorupkę jajka, wzór wykonany gorącym woskiem. Dawniej po naniesieniu wzoru na skorupę jajka, farbowano je używając naturalnych barwników, które dawały piękne kolory. I tak kolor zielony uzyskiwano z listków młodego żyta, kolor brązowy z łupek z cebuli, kolor ciemnobrązowy i czarny z kory śliwy lub olchy, kolor czerwony uzyskiwano dzięki burakom a kolor np. niebieski i fioletowy dzięki czarnej róży.
Po wykonaniu wzoru woskiem i zabarwieniu skorupy, z wysuszonego jajka ścierano wosk uzyskując zaplanowane, białe wzory, tworząc piękną, dwubarwną pisankę.
Na wschodniej Łemkowszczyźnie malowano zdobiono czasami jajka inną techniką, uzyskując efekt odwrotny od efektu opisanego powyżej a mianowicie kolorowy wzór na białym tle. Na zafarbowane naturalnymi barwnikami jajko, nakładano wzór z wosku za pomocą patyczka lub ostrego szpikulca a następnie umieszczano jajko w kwasie z kapusty, który wytrawiał barwnik do białości. Pozostawał on tylko w miejscach zakrytych, ukazując sie po starciu wcześniej naniesionego wosku.
Pisanki wielobarwne pojawiły się na Łemkowszczyźnie dopiero pod koniec lat 30-tych zyskując popularność zaraz po II-giej wojnie światowej. Wielokolorowość uzyskiwano dzięki wielokrotnemu barwieniu w różnych farbach, przy jednoczesnym nakładaniu nowych warstw wosku.
Wzory na pisankach były z reguły dosyć proste i składały się krótkich odcinków lini, gwiazdek, słoneczek. Kompozycje jajek były z reguły dosyć proste i powtarzalne; słoneczkami zdobiono bieguny jajka, natomiast przez środek skorupy, przebiegał szeroki pas wypełniony gwiazdkami, szlaczkami, wężykami i innymi ozdobami.
Tak wykonane, zdobione pisanki prócz walorów estetycznych ogrywały swoją rolę również w zwyczajach i obrzędach. Na Wielkanoc matki chrzestne rozdawały je swoim chrześniakom a w poniedziałek wielkanocny rozdając pisanki, dziewczęta wykupywały się od śmigusu. Malowane i pisane jajka funkcjonują również jako dar dla tych, którzy odeszli. W okresie paschalnym są przynoszone na groby
Podobno najpiękniejsze pisanki na Łemkowszczyźnie pochodzą z okolic Krempnej, Polan i Olchowca ale o tym się chyba najlepiej przekonać odwiedzając licznie organizowane wystawy pisanek łemkowskich
Wszystkie uwagi kierować proszę na adres bartek@beskid-niski.pl
beskid-niski.pl na Facebooku
|
|
 |
3485
Nie ma jeszcze żadnych komentarzy.
|
